Μαυρολεύκη Δράμας
Η Μαυρολεύκη είναι ένα χωριό το οποίο ανήκει στο νομό Σιταγρών. Είναι ένα πάρα πολύ ωραίο χωρίο που απέχει μόλις 12 χιλιόμετρα από την Δράμα και έχει γύρος στους 500 κατοίκους. Φιλοξενεί μια υπέροχη γιορτή που ονομάζετε αναστενάρια, όπου κυρίως είναι μια γιορτή που πατάν στα κάρβουνα και είναι πολύ υπέροχο θέαμα. Το χωριό είναι πανέμορφο αφού έχει μια ωραία εκκλησία και το γήπεδο όπου φιλοξενεί την τοπική ομάδα του τρομερού Άρη Μαυρολεύκης. Το χωριό είναι περιτριγυρισμένο από χωράφια, ακόμα περιέχει μια ταβέρνα και γύρο στις 2 κτηνοτροφικές μονάδες προς το εξωτερικό του χωριού οπού τη μία από αυτές ανήκει στο νουνό μου. Δίπλα στο χωριό υπάρχει το ποτάμι από το οποίο οι περισσότεροι γεωργοί αντλούν από εκεί νερό για να ποτίζουν. Γενικός στην Μαυρολεύκη δεν υπάρχει κανένα ξενοδοχείο αλλά οι κάτοικοι είναι πολύ φιλόξενοι κι έτσι μπορείς να μείνεις στο σπίτι τους.
Αναστενάρια Μαυρολεύκης
Τα αναστενάρια είναι μια πολύ ωραία γιορτή στην κάποιοι άνθρωποι πατάν στα κάρβουνα. Η Μαυρολεύκη ήταν το πρώτο χωριό που φιλοξένησε τα αναστενάρια. Η γιορτή διαρκεί 3 μέρες 21,22 και 23 Μαΐου την ημέρα δηλαδή που γιορτάζει η μαμά μου που ονομάζετε Κωνσταντίνα, και γιορτάζει επειδή αυτή τη μέρα είναι η γιορτή των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης . Γίνετε πρώτα σε ένα μικρό εκκλησάκι η γιορτάσιμη θεία λειτουργία. Στις 21 Μαΐου στις21.00 το βράδυ Πυροβασία Αναστενάρηδων στο εξωκκλήσι των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης. Στις 22 στις 19.30 το βράδυ, Χαιρετισμοί επισήμων - Μουσικοχορευτική εκδήλωση με τη συμμετοχή Πολιτιστικών ΣΥλλόγων του Νομού Δράμας και της ευρύτερης περιοχής. Και τέλος στις 23 στις 21.00 το βράδυ, πυροβασία των Αναστενάρηδων στο εξωκκλήσι των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης. Τα Αναστενάρια είναι ένα παραδοσιακό ελληνικό θρησκευτικό έθιμο, το οποίο επικρατούσε στην επαρχία της Σωζοαγαθουπόλεως στη βορειοανατολική Θράκη και συγκεκριμένα στο χωριό Κωστί. Το 1923, με την ανταλλαγή των πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, οι κάτοικοι αυτής της περιοχής της Θράκης εγκαταστάθηκαν στη Μακεδονία, όπου και μετέφεραν στοιχεία της λαϊκής τους παράδοσης, όπως τα αναστενάρια. Οι αναστενάρηδες, φοβούμενοι τις αντιδράσεις, μέχρι το 1943, δεν έδιναν δημοσιότητα στο έθιμο. Για πρώτη φορά, το 1943 το έθιμο αναβίωσε δημοσίως στη Μαυρολεύκη Δράμας.Η ονομασία «αναστενάρια», πάρθηκε από το αναστενάρι, το εικόνισμα που κρατούν σ' όλη τη διάρκεια της γιορτής στα χέρια τους και που θεωρείται ο ανώτατος αρχηγός των αναστενάρηδων.
Η τελετουργία των αναστεναρίων αρχίζει το απόγευμα της 20ης Μαΐου στο κονάκι, σε ένα χώρο όπου φυλάσσονται οι εικόνες των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης, οι οποίες αποτελούν τα πολυτιμότερα κειμήλια για τους αναστενάρηδες. Τις ονομάζουν «Χάρες» και «Παππούδες» και τις έχουν σε υφασμάτινη θήκη που ονομάζεται «ποδιά», από όπου κρέμονται κουδουνάκια και πολλά αφιερώματα (η πιο παλιά εικόνα των Αγίων, γνωστή ως Γεροκοτσιανός, μεταφέρθηκε από την Ανατολική Θράκη στο χωριό Μαυρολεύκη το 1923). Στο κονάκι φυλάσσονται και τα «αμανέτεια», μαντήλια που θεωρούνται ιερά, πολύτιμα και αυτά προγονικά κειμήλια. Στον ίδιο χώρο φυλάσσονται και τα αναστενάρικα όργανα, η λύρα και το νταούλι σήμερα, παλιότερα η γκάιντα.
Η τελετουργία των αναστεναρίων αρχίζει το απόγευμα της 20ης Μαΐου στο κονάκι, σε ένα χώρο όπου φυλάσσονται οι εικόνες των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης, οι οποίες αποτελούν τα πολυτιμότερα κειμήλια για τους αναστενάρηδες. Τις ονομάζουν «Χάρες» και «Παππούδες» και τις έχουν σε υφασμάτινη θήκη που ονομάζεται «ποδιά», από όπου κρέμονται κουδουνάκια και πολλά αφιερώματα (η πιο παλιά εικόνα των Αγίων, γνωστή ως Γεροκοτσιανός, μεταφέρθηκε από την Ανατολική Θράκη στο χωριό Μαυρολεύκη το 1923). Στο κονάκι φυλάσσονται και τα «αμανέτεια», μαντήλια που θεωρούνται ιερά, πολύτιμα και αυτά προγονικά κειμήλια. Στον ίδιο χώρο φυλάσσονται και τα αναστενάρικα όργανα, η λύρα και το νταούλι σήμερα, παλιότερα η γκάιντα.
ΕΚΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΜΑΥΡΟΛΕΥΚΗΣ
Ο Σύλλογος ιδρύθηκε το 1980 από πρόσφυγες, κυρίως από τη Βόρεια και Ανατολική Θράκη, και απαρτίζεται από 110 μέλη. Προσπαθεί, όλα αυτά τα χρόνια, για την πολιτιστική αναβάθμιση της ζωής των κατοίκων της Μαυρολεύκης με διάφορες δραστηριότητες όπως αναβίωση εθίμων και εκμάθηση παραδοσιακών χορών- διδάσκονται χοροί από όλη την Ελλάδα και τις αλησμόνητες πατρίδες, τμήμα χορωδίας , υλοποίηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων που αφορούν τη Σωματική και Ψυχική Υγεία, τη Διατροφή, Περιβάλλον-Οικολογία, την Ελληνική Μουσική και συλλογή φωτογραφικού υλικού.
Με την ίδρυση του συλλόγου ξεκίνησε η έκδοση εφημερίδας με τίτλο «ΝΕΑ ΜΑΥΡΟΛΕΥΚΗΣ». Η εφημερίδα εκδόθηκε μέχρι τον Απρίλιο του 1991. Ο Σύλλογος Παίρνει μέρος με τα χορευτικά τμήματά του στις γιορτές για τις Εθνικές Επετείους στην Μαυρολεύκη
● Κάθε χρόνο πραγματοποιεί αποκριάτικο χορό για τους μικρούς χορευτές του Συλλόγου
● Συμμετέχει με τα χορευτικά του τμήματα σε διάφορες πανηγυρικές εκδηλώσεις και φεστιβάλ χορού στο νομό Δράμας και σε όλη την Ελλάδα.
● Κάθε χρόνο, βραβεύει τα παιδιά που εισήχθησαν σε ανώτερες και ανώτατες σχολές
• Πραγματοποιεί Πανηγυρικές Εκδηλώσεις για την εορτή του Αγίου Παντελεήμονα πολιούχο της Μαυρολεύκης.
• Χριστούγεννα και Πρωτοχρονιά τραγουδά παραδοσιακά κάλαντα και διοργανώνει εκδήλωση για την κοπεί της βασιλόπιτας και προσφέρει δώρα σε όλους τους χορευτές του.
● Πραγματοποιεί εκδρομές εκπαιδευτικού και ψυχαγωγικού χαρακτήρα σε όλη την Ελλάδα.
● Σε συνεργασία με τον Σύλλογο Εβριτών Νομού Δράμας «Ο Έβρος» έχουμε καθιερώσει στα πολιτιστικά δρώμενα του νομού εκδήλωση για τη Θράκη. Πολιτιστικός Σύλλογος Μαυρολεύκης, διατηρώντας ακόμη και σήμερα αναλλοίωτη την λαϊκή μας κληρονομιά, έχει να επιδείξει στον επισκέπτη αλλά και στον μόνιμο κάτοικο του χωριού όμορφες τελετουργίες. Ο σύλλογος μας προσπαθεί να αυξήσει τις επιλογές τρόπου ζωής στην μικρή κοινωνία της Μαυρολεύκης για τους νέους της και γενικότερα για όλους τους κατοίκους.
Το 2010 γίναμε μέλος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Θρακικών Σωματείων και τον Ιούνιο του 2011 συμμετείχαμε στο 4ο Αντάμωμα Θρακικού Ελληνισμού στην Πτολεμαΐδα.
Με την ίδρυση του συλλόγου ξεκίνησε η έκδοση εφημερίδας με τίτλο «ΝΕΑ ΜΑΥΡΟΛΕΥΚΗΣ». Η εφημερίδα εκδόθηκε μέχρι τον Απρίλιο του 1991. Ο Σύλλογος Παίρνει μέρος με τα χορευτικά τμήματά του στις γιορτές για τις Εθνικές Επετείους στην Μαυρολεύκη
● Κάθε χρόνο πραγματοποιεί αποκριάτικο χορό για τους μικρούς χορευτές του Συλλόγου
● Συμμετέχει με τα χορευτικά του τμήματα σε διάφορες πανηγυρικές εκδηλώσεις και φεστιβάλ χορού στο νομό Δράμας και σε όλη την Ελλάδα.
● Κάθε χρόνο, βραβεύει τα παιδιά που εισήχθησαν σε ανώτερες και ανώτατες σχολές
• Πραγματοποιεί Πανηγυρικές Εκδηλώσεις για την εορτή του Αγίου Παντελεήμονα πολιούχο της Μαυρολεύκης.
• Χριστούγεννα και Πρωτοχρονιά τραγουδά παραδοσιακά κάλαντα και διοργανώνει εκδήλωση για την κοπεί της βασιλόπιτας και προσφέρει δώρα σε όλους τους χορευτές του.
● Πραγματοποιεί εκδρομές εκπαιδευτικού και ψυχαγωγικού χαρακτήρα σε όλη την Ελλάδα.
● Σε συνεργασία με τον Σύλλογο Εβριτών Νομού Δράμας «Ο Έβρος» έχουμε καθιερώσει στα πολιτιστικά δρώμενα του νομού εκδήλωση για τη Θράκη. Πολιτιστικός Σύλλογος Μαυρολεύκης, διατηρώντας ακόμη και σήμερα αναλλοίωτη την λαϊκή μας κληρονομιά, έχει να επιδείξει στον επισκέπτη αλλά και στον μόνιμο κάτοικο του χωριού όμορφες τελετουργίες. Ο σύλλογος μας προσπαθεί να αυξήσει τις επιλογές τρόπου ζωής στην μικρή κοινωνία της Μαυρολεύκης για τους νέους της και γενικότερα για όλους τους κατοίκους.
Το 2010 γίναμε μέλος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Θρακικών Σωματείων και τον Ιούνιο του 2011 συμμετείχαμε στο 4ο Αντάμωμα Θρακικού Ελληνισμού στην Πτολεμαΐδα.
ΕΘΙΜΑ ΜΑΥΡΟΛΕΥΚΗΣ
● Ο Καλόγερος (καλός γέρος) ανήκει στα δρώμενα του κύκλου της Αποκριάς που έχουν ως σκοπό την καλοχρονιά, την βλάστηση, την ευφορία της γης.
Ο Σύλλογος κάθε χρόνο, την Κυριακή Της Τυρινής, αναβιώνει το έθιμο του Καλόγερου στην πλατεία του χωριού.
Ο Καλόγερος, ο Βασιλιάς, το Βασιλόπουλο μαζί με άλλα πρόσωπα, συγκροτείται λατρευτικός θίασος που επισκέπτεται τα σπίτια του χωριού. Ο Καλόγερος σε κάθε σπίτι χτυπά επιδεικτικά το φαλλόμορφο κουδούνι του, εύχεται καλοχρονιά και σχηματίζει το σημείο του σταυρού στην αυλή με μια σφούγγια. Η νοικοκυρά τον ραίνει με πολυσπόρια, με μείγμα από όλα τα γεωργικά προϊόντα που παράγει ο τόπος.
Μετά τον αγερμό στο χωριό, δηλαδή τις επισκέψεις, μαζεύονται όλοι στη πλατεία και αρχίζει η κύρια φάση του δρωμένου. Ζεύονται σαν δαμαλάκια νέοι του χωριού και αρχίζουν όργωμα. Ακολουθεί σπορά από τον Καλόγερο και τον Βασιλιά. Κάθε φορά που θα ρίξουν στη γη σπόρο λένε ευχές που αναμειγνύονται πολλές φορές με άσεμνους λόγους, χωρίς όμως κανείς να ενοχλείται.
Μετά την αροτρίαση και τη σπορά δίνουν φαγητό στον Καλόγερο, ψωμί, ελιές και ένα βρασμένο αυγό, με αυτό θα κλείσει το στόμα του γιατί ακολουθεί νηστεία και θα το ανοίξει με αυγό το Πάσχα.
Στη συνέχεια ο Καλόγερος πεθαίνει, του ρίχνουν νερό και επανέρχεται στη ζωή. Το θάνατο διαδέχεται η ζωή. Η καλοχρονιά και η καρποφορία είναι σίγουρη. Το έθιμο τελειώνει με κυκλικό χορό πάνω στην οργωμένη και σπαρμένη γη.
Το 1998 στην Θεσσαλονίκη, ως Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης, συμμετείχαμε σε εκδήλωση με την αναπαράσταση του εθίμου του Καλόγερου.
Το 2000 στην Αθήνα μας κάλεσε το Ελληνικό Λαογραφικό Μουσείο, σε εκδήλωση για τα λαϊκά δρώμενα της αποκριάς και το 2001 στην Ξάνθη συμμετείχαμε στις πολιτιστικές εκδηλώσεις του καρναβαλιού.
Στις 9 Μαΐου 2008, παρουσιάσαμε το έθιμο του Καλόγερου στην πλατεία Αριστοτέλους Θεσσαλονίκης στα πλαίσια των εκδηλώσεων που πραγματοποίησε η Τ.Ε.Δ.Κ. Νομού Δράμας για την τουριστική προβολή του νομού με τίτλο « Η ΔΡΑΜΑ ΤΩΝ 4 ΕΠΟΧΩΝ».
Ο Σύλλογος κάθε χρόνο, την Κυριακή Της Τυρινής, αναβιώνει το έθιμο του Καλόγερου στην πλατεία του χωριού.
Ο Καλόγερος, ο Βασιλιάς, το Βασιλόπουλο μαζί με άλλα πρόσωπα, συγκροτείται λατρευτικός θίασος που επισκέπτεται τα σπίτια του χωριού. Ο Καλόγερος σε κάθε σπίτι χτυπά επιδεικτικά το φαλλόμορφο κουδούνι του, εύχεται καλοχρονιά και σχηματίζει το σημείο του σταυρού στην αυλή με μια σφούγγια. Η νοικοκυρά τον ραίνει με πολυσπόρια, με μείγμα από όλα τα γεωργικά προϊόντα που παράγει ο τόπος.
Μετά τον αγερμό στο χωριό, δηλαδή τις επισκέψεις, μαζεύονται όλοι στη πλατεία και αρχίζει η κύρια φάση του δρωμένου. Ζεύονται σαν δαμαλάκια νέοι του χωριού και αρχίζουν όργωμα. Ακολουθεί σπορά από τον Καλόγερο και τον Βασιλιά. Κάθε φορά που θα ρίξουν στη γη σπόρο λένε ευχές που αναμειγνύονται πολλές φορές με άσεμνους λόγους, χωρίς όμως κανείς να ενοχλείται.
Μετά την αροτρίαση και τη σπορά δίνουν φαγητό στον Καλόγερο, ψωμί, ελιές και ένα βρασμένο αυγό, με αυτό θα κλείσει το στόμα του γιατί ακολουθεί νηστεία και θα το ανοίξει με αυγό το Πάσχα.
Στη συνέχεια ο Καλόγερος πεθαίνει, του ρίχνουν νερό και επανέρχεται στη ζωή. Το θάνατο διαδέχεται η ζωή. Η καλοχρονιά και η καρποφορία είναι σίγουρη. Το έθιμο τελειώνει με κυκλικό χορό πάνω στην οργωμένη και σπαρμένη γη.
Το 1998 στην Θεσσαλονίκη, ως Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης, συμμετείχαμε σε εκδήλωση με την αναπαράσταση του εθίμου του Καλόγερου.
Το 2000 στην Αθήνα μας κάλεσε το Ελληνικό Λαογραφικό Μουσείο, σε εκδήλωση για τα λαϊκά δρώμενα της αποκριάς και το 2001 στην Ξάνθη συμμετείχαμε στις πολιτιστικές εκδηλώσεις του καρναβαλιού.
Στις 9 Μαΐου 2008, παρουσιάσαμε το έθιμο του Καλόγερου στην πλατεία Αριστοτέλους Θεσσαλονίκης στα πλαίσια των εκδηλώσεων που πραγματοποίησε η Τ.Ε.Δ.Κ. Νομού Δράμας για την τουριστική προβολή του νομού με τίτλο « Η ΔΡΑΜΑ ΤΩΝ 4 ΕΠΟΧΩΝ».